ភ្នំពេញ៖ឆ្នាំថ្មីប្រពៃណីខ្មែរដែលត្រូវចូលមកបន្តវេនពីឆ្នាំចាស់ នោះ គឺជាឆ្នាំមមែ ដែលតំណាងដោយសត្វពពែ។ ឆ្នាំមមែ ឬពពែ ឋិតក្នុងលំដាប់លេខរៀងទី៨ ក្នុងចំណោមឆ្នាំទាំង១២ នៃប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់បុរាណខ្មែរ។
តើសត្វពពែ មានសាវតារពាក់ព័ន្ធនឹងជីវភាពរស់នៅរបស់មនុស្សលោកយ៉ាងដូចម្តេច ខ្លះ? តើពលរដ្ឋខ្មែរមានជំនឿយ៉ាងណាចំពោះការចូលឆ្នាំខ្មែរឆ្នាំមមែ ដែលតំណាងដោយសត្វពពែនេះ?
ពពែ ជាសត្វចតុប្បាទ ជាសត្វស្លូត ងាយចិញ្ចឹម ដោយស៊ីស្មៅ ឬស្លឹករុក្ខជាតិបៃតងជាអាហារ។ អ្នកចិញ្ចឹមសត្វនេះ ភាគច្រើនប្រាថ្នាយកផលជាសាច់ និងទឹកដោះជាសំខាន់។
សត្វពពែ ជាទូទៅមិនសូវមានប្រវត្តិរឿងរ៉ាវជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងជំនឿរបស់មនុស្ស ច្រើនដូចឆ្នាំមមី តំណាងដោយសេះ ជាឆ្នាំចាស់កន្លងទៅនេះ ឬឆ្នាំរោង តំណាងដោយសត្វនាគ ឬឆ្នាំផ្សេងទៀតក្នុងចំណោមឆ្នាំទាំង១២ របស់ខ្មែរនោះឡើយ។
លោកបណ្ឌិត អាំង ជូលាន ដែលបានសិក្សាស្រាវជ្រាវអំពីជំនឿខ្មែរ មានប្រសាសន៍ថា សត្វពពែឃើញមាននៅក្នុងសិលាចារឹកប្រាសាទអង្គរខ្លះដែរ តែមិនប្រាកដថាមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងព្រេងណាមួយនៅសម័យអង្គរ នោះទេ៖ «ពពែមិនមែនជាសារសំខាន់ទេក្នុងអរិយធម៌ខ្មែរ តែហេតុម៉េចបានមានក្នុងសិលាចារឹក? តាមខ្ញុំយល់ប្រហែលសម្រាប់ក្នុងពិធី ដូចជាដង្វាយ អាចប្រើពពែហ្នឹង»។
ចំពោះពាក្យថា មមែ តំណាងសត្វពពែនេះ លោកមិនដឹងឫសគល់ច្បាស់ទេ តែលោកសន្និដ្ឋានថា អាចមានប្រភពមកពីជនជាតិណាមួយក្នុងភាសាមនខ្មែរ និងអាចពាក់ព័ន្ធនឹងវប្បធម៌ចិន នៃអំបូរណាមួយជាច្រើនជំនាន់មកហើយ។
ចំណែកអ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវផ្នែកវប្បធម៌ខ្មែរ និងព្រះពុទ្ធសាសនាមួយចំនួនទៀតនោះ បានបញ្ជាក់ប្រាប់ខុសៗគ្នា ដោយខ្លះលើកឡើងថា ការកំណត់ឆ្នាំនេះ គឺធ្វើទៅតាមការនិទានរឿងព្រេងខ្មែរ ហើយខ្លះទៀតថា ជាការចម្លងមកពីវប្បធម៌បរទេស ដូចជាប្រទេសចិន និងប្រទេសឥណ្ឌា ជាដើម។
ទាក់ទងនឹងការកំណត់ជាឆ្នាំមមែ ឬពពែនេះដែរ សមាជិកក្រុមប្រឹក្សាជាតិភាសាខ្មែរ និងជាជំនួយការស្រាវជ្រាវនៃប្រធានរាជបណ្ឌិត្យសភា លោកបណ្ឌិត សួន ឱសថ មានប្រសាសន៍ថា បញ្ហានេះជាកំណត់របស់អ្នកប្រាជ្ញមួយក្រុមនៅជម្ពូទ្វីបក្នុង ប្រទេសឥណ្ឌា តាមរយៈការកំណត់រូបរាងផ្កាយនៅអំឡុងម៉ោងសូន្យ ឬនៅយាមមួយ។ ផ្កាយដែលលេចរូបរាងនៅពេលនោះ មានរូបរាងជាសត្វពពែ៖ «អ៊ីចឹង ហើយបានគេកំណត់ពង្សនៃឆ្នាំរបស់មនុស្សហ្នឹង គឺអ្នកណាកើតនៅឆ្នាំមមែ គឺជាឆ្នាំពពែហ្នឹងតែម្តង ដោយសារផ្កាយពពែហ្នឹងរះនៅលើមេឃនៅឯជម្ពូទ្វីបចំឆ្នាំហ្នឹងតែ ម្តង»។
អគ្គលេខាធិការរងនៃគណៈកម្មាធិការជាតិរៀបចំបុណ្យជាតិ អន្តរជាតិ និងជាគណៈកម្មការស្រាវជ្រាវវិជ្ជាហោរាសាស្ត្រ និងប្រពៃណីទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ លោក អឹម បុរិន្ទ។ លោកបានសរសេរបង្ហាញពីជោគលាភនៃអ្នកកើតឆ្នាំមមែនោះថា ជាពង្សទេវតាស្រី នាមជាសត្វពពែមាស ទន្សាកំណើតនៅថ្ងៃអាទិត្យ សិរីធ្លាក់មកពីដៃឆ្វេងរបស់ព្រះព្រហ្ម មូលព្រលឹងនៅនឹងដើមបារិកជាតិ និងដើមឫស្សី។ លោកថា អ្នកកើតឆ្នាំនេះគួរស្រោចទឹកជ្រោយដីគល់នៃដើមបារិកជាតិ និងដើមឫស្សី ទើបនាំឲ្យកើតមានសិរីសួស្តីដល់ខ្លួន និងក្រុមគ្រួសារ។
មនុស្សកើតឆ្នាំនេះ តែងតែមានវាសនាខ្ពស់ជាទីត្រូវចិត្តនៃមនុស្សទូទៅ។ ពេលជួបទុក្ខអាសន្នមានអ្នកធំជួយគាំពារ។ ឫកពាសុភាពរាបសារសម្ដីទន់ផ្អែមពីរោះ មានមិត្តភ័ក្ដិច្រើនមិនថានៅទីណាៗទេ ប៉ុន្តែមិត្តច្រើននាំទុក្ខមកច្រើនឲ្យខ្លួន ហើយធ្វើគុណមិនបានផលទេ។ បុគ្គលឆ្នាំនេះមិនចេះចងគំនុំគុំកួននឹងអ្នកណាឡើយ ចិត្តឆេវឆាវឆាប់ខឹងតែឆាប់បាត់។ អ្នកកើតឆ្នាំមមែ តែងតែមានតណ្ហាខ្លាំង ស្រើបស្រាលនឹងរស់កាមារម្មណ៍ប្រៀបដូចភ្លើងចំបើង មានស្នេហ៍ក្នុងខ្លួនជាទីត្រូវភ្នែកនៃមនុស្សភេទផ្ទុយគ្នា។
ជាមនុស្សនិយាយតិច តែគិតច្រើន មុននឹងសម្រេចធ្វើកិច្ចការអ្វីមួយ។ មុខរបរដែលសក្ដិសមជាងគេសម្រាប់មនុស្សឆ្នាំមមែនេះ គឺការលក់ដូរធ្វើជំនួញ នឹងបានទៅជាអ្នកមានស្តុកស្តម្ភ ពីព្រោះជាមនុស្សមានការពិចារណាល្អិតល្អន់។ បើធ្វើការងាររដ្ឋវិញបានល្អជាមធ្យម។
លោកបណ្ឌិត សួន ឱសថ បានកត់សម្គាល់ឆ្នាំមមែតាមចរិតមនុស្ស និងសត្វឃើញថា ពពែជាសត្វស្លូត អាចជួយចិញ្ចឹមមនុស្សតាមរយៈទឹកដោះ។ មនុស្សដែលកើតឆ្នាំមមែ ច្រើនមានចរិតស្លូតបូតសុភាពរាបសារ ចូលចិត្តរាប់អានញាតិ និងធ្វើបុណ្យទាន។ លោកបន្តថា ការសម្គាល់នេះវាអាស្រ័យលើបរិយាកាសសង្គម និងការសេពគប់មនុស្សល្អ ឬអាក្រក់ផង៖ «បើការរស់នៅក្នុងត្រកូលថ្លៃថ្នូរចេះអប់រំកូនចៅ គេបានល្អ ឬក៏កើតក្នុងត្រកូលអន់ថយមានតែការឈ្លោះទាស់ទែងគ្នា គ្មានការអប់រំ មនុស្សនោះក៏ទៅតាមហ្នឹងដែរ»។
ចំណែកសៀវភៅហោរាសាស្ត្រ និងហុងស៊ុយដែលរៀបរៀងដោយ អ្នកស្រី តាន់ សូដានី ក៏បានបង្ហាញពីជោគជតារាសីមនុស្សឆ្នាំមមែ ស្រដៀងគ្នានឹង លោក អឹម បុរិន្ទ មានប្រសាសន៍ដែរថា សភាពទូទៅនៃបុគ្គលឆ្នាំមមែ គឺជាមនុស្សដែលមានជោគសំណាងខ្ពស់។ សញ្ញាណវិជ្ជមានជាច្រើនបានបង្ហាញក្នុងជោគរាសី ដែលពាំនាំមកនូវការរីកចម្រើនខាងការងារ រួមជាមួយជោគលាភជាច្រើនផ្សេងទៀត។
ផ្កាយជោគទាំងឡាយដែលរះឡើងក្នុងសន្តានមនុស្សឆ្នាំមមែ នឹងប្រែក្លាយគ្រោះថ្នាក់ទាំងឡាយប្រចាំឆ្នាំឲ្យទៅជាឱកាសមាស សម្រាប់គេ។
តម្រាមហាសង្ក្រាន្តឆ្នាំមមែ ដែលចងក្រងដោយ លោក អឹម បុរិន្ទ ក៏បានបង្ហាញនូវទំនាយប្រចាំឆ្នាំថា ឆ្នាំនេះភ្លើងកាចសាហាវជាងឆ្នាំកន្លងទៅ។
ទឹកទន្លេឆ្នាំនេះ អាចឋិតក្នុងកម្រិតមធ្យម មិនធំមិនតូច។ ការធ្វើស្រែចម្ការ សម្រាប់ដីទំនាប និងដីទួលបានផលដូចៗគ្នា៕rfa
សៀវភៅមហាសង្ក្រាន្តឆ្នាំមមែសប្តស័ក ព.ស.២៥៥៩ គ.ស.២០១៥។
