ជីវប្រវត្តិសង្ខេបរបស់លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ទីប្រឹក្សារដ្ឋមីយ៉ាន់ម៉ា
ដោយ មេគង្គ ប៉ុស្តិ៍ ចេញផ្សាយ​ ថ្ងៃទី 29 April, 2019 ក+ ក-

ភូមា ៖ លោក ស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី កើតនៅថ្ងៃទី១៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ១៩៤៥ ជាកូនស្រីរបស់ វីរបុរសឯករាជ្យ ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា លោក អ៊ុង សាន ដែលលោកត្រូវបានធ្វើឃាត នៅ ពេលលោកស្រី ទើបតែមានអាយុ២ឆ្នាំ។

លោក ស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានទទួលការសិក្សា អប់រំ នៅក្នុងប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ឥណ្ឌា និងចក្រភពអង់គ្លេស។ លោកស្រីបានរៀបអាពាហ៍ពិពាហ៍ ជាមួយលោក មីឈែល អារីស ជនជាតិអង់គ្លេស នៅឆ្នាំ ១៩៧២ បន្ទាប់ពីរៀប អាពាហ៍ពិពាហ៍ លោកស្រីមានកូនប្រុសពីរនាក់។ បន្ទាប់ពីរដ្ឋប្រហាយោធា នៅថ្ងៃទី១៨ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៨៨ នៅថ្ងៃទី២៤ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩៨៨ គណបក្សគាំទ្រលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យថ្មី ឈ្មោះគណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ត្រូវបានបង្កើតឡើង។ លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ត្រូវបានតែងតាំងជាអគ្គលេខាធិការ។ លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី បានថ្លែងសុន្ទរកថាជាច្រើនដែលអំពាវនាវឱ្យមានសេរីភាពនិងលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យហើយសកម្មភាពនយោបាយបានបន្តនៅទូទាំងប្រទេស។ ដោយប្រឈមនឹងសម្ពាធក្នុងស្រុក និងអន្តរជាតិកាន់តែច្រើនឡើងរបបផ្តាច់ការត្រូវបានបង្ខំអំពាវនាវឲ្យមាន ការបោះឆ្នោត ទូទៅដែលបានធ្វើឡើងនៅឆ្នាំ 1990 ។

នៅពេលលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ចាប់ផ្តើម យុទ្ធនាការ សម្រាប់គណបក្ស សម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ លោកស្រីនិងមនុស្ស មួយចំនួនទៀតត្រូវបានឃុំឃាំង។ លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី ត្រូវបានហាមឃាត់មិនឱ្យ ឈរឈ្មោះដោយខ្លួនឯងនៅក្នុងការបោះឆ្នោតឡើយ។ ថ្វីបើលក្ខខណ្ឌជុំវិញ ការបោះឆ្នោត ដែលមិនមានសេរីភាពនិងយុត្តិធម៌ជាមួយលោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី និងសកម្មជនលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យដទៃទៀតត្រូវបានឃាត់ឃាំង ប្រព័ន្ធផ្សព្វផ្សាយដែលលម្អៀង និងការបំ ភិតបំភ័យនៃអ្នកនយោបាយ ការបោះឆ្នោតនៅថ្ងៃនោះមានភាពសេរីនិងយុត្តិធម៌។ គណបក្ស សម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ បានឈ្នះអាសនៈចំនួន ​៨២% នៅក្នុង សភា ប៉ុន្តែ របបផ្តាច់ការមិនដែលទទួលស្គាល់ លទ្ធផលនៃការបោះឆ្នោតឡើយ ហើយ បានបដិសេធមិនប្រគល់អំណាច។ លោកស្រី អ៊ុង សាន ស៊ូជី ត្រូវបានរាំងរាំងស្ថិត ក្រោមការឃុំខ្លួននៅក្នុងផ្ទះ រហូតដល់ខែ កក្កដា ឆ្នាំ១៩៩៥។ នៅពេលដែល លោកស្រី ត្រូវបាន ដោះលែង លោកស្រីប្រឈមនិងការរឹតត្បឹត លើការធ្វើដំណើរ។ នៅឆ្នាំ ២០០០ លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី ត្រូវបានឃាត់ខ្លួនឲ្យនៅក្នុងផ្ទះម្តងទៀត បន្ទាប់ពីប៉ុនប៉ង ចាកចេញពីរដ្ឋធានី រ៉ង់ហ្គោន ដើម្បីជួបប្រជុំនយោបា នៅតំបន់មួយចំនួននៃប្រទេស។ នៅឆ្នាំ២០០២ លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី ត្រូវបានដោះលែងពីការឃុំខ្លួននៅក្នុងផ្ទះ ដោយមានសេរីភាពធ្វើដំណើរជុំវិញប្រទេស។ លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានទទួល ពានរង្វាន់អន្តរជាតិជាច្រើន រួមមានទាំង រង្វាន់ណូបែលសន្តិភាព ពីសភាអឺរ៉ុប។ លោកស្រី បានអំពាវនាវឲ្យ ប្រជាជននៅជុំវិញពិភាពលោក រួមគ្នាតស៊ូដើម្បីសេរីភាព ក្នុងប្រទេសមី យ៉ាន់ម៉ា ។

ចាប់តាំងពីក្លាយជាទីប្រឹក្សារដ្ឋ លោកស្រី អ៊ុងសាន ស៊ូជី បានទទួលនូវ ការរិះគន់ពីប្រទេស និងអង្គការជាច្រើន ចំពោះការចោទប្រកាន់ របស់លោកស្រី នូវការ ធ្វើទុក្ខបុកម្នេញទៅលើប្រជាជនរូហ៊ីនយ៉ានៅក្នុងរដ្ឋរ៉ាក់ខាញ និងការបដិសេធមិន ទទួល ស្គាល់ថាយោធាមីយ៉ាន់ម៉ាបានធ្វើការសម្លាប់រង្គាល។ ក្រោមការដឹកនាំរបស់លោកស្រី ប្រទេសមីយ៉ាន់ម៉ា ក៏ត្រូវបានរិះគន់ផងដែរចំពោះការកាត់ទោសអ្នកសារព័ត៌មាន។

មុខតំណែងរបស់លោកស្រីត្រូវបានបង្កើតឡើងនៅថ្ងៃទី 6 ខែមេសាឆ្នាំ 2016 ដើម្បី អនុញ្ញាតឱ្យមានតួនាទីកាន់តែធំធេងសម្រាប់លោកស្រី អ៊ុង សានស៊ូជី នៅក្នុងរដ្ឋាភិបាលមីយ៉ាន់ម៉ា។ គណបក្សសម្ព័ន្ធជាតិដើម្បីលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ របស់ លោកស្រី បានទទួលជ័យជម្នះភ្លូកទឹកភ្លូកដីនៅក្នុងការបោះឆ្នោតសកលមីយ៉ាន់ម៉ាឆ្នាំ 2015 ។

ទោះជាយ៉ាងណា លោកស្រីត្រូវបានរារាំង តាមច្បាប់រដ្ឋធម្មនុញ្ញ មិនឲ្យក្លាយ ជាប្រធានាធិបតីមីយ៉ាន់ម៉ា ខណៈដែលស្វាមីរបស់លោកស្រី គឺលោកមីឈែល អារីស ជាជនជាតិអង់គ្លេសនិងកូនពីរនាក់របស់លោកស្រីក៏មានសញ្ជាតិអង់គ្លេសផងដែរ៕